Janmac-blog
't Gif ’n hoop woorden bi-j ons in de Achterhoek woor ze in't Hooghollands niks van verstaot. Zo ha'k ooit 'n buurman uut Rotterdam en den wis werkelek ga niet wat ik bedoelen met draodnaegels. Toen wi'j die samen in de winkel gongen kopen, zei e mien nao: ‘droodneigels.’ Kats vekeerd dus.
Maor ’t mooiste woord woor ze wiejers in Nederland bi'jnao nörges wat met kunt, is toch wel ‘driet’. 'n Mooie uutdrukking, of eigeluk verwensing is: 'Krieg toch de draodnaegelschijt, dan kö'j ow schatriek drieten in 'n iezerwarenwinkeltjen'.
Mien vroggere, beheurlek zwore buurvrouw, die deur mien moeder wel 't vrömste mens van Sillevold wier genuumd umdat ze 't grootste kruus in de boks had, schold heur blagen vaak uut veur 'drietert'. Dan he'j ok nog 'Piet wa’j driet bu’j kwiet' en 'Veur niks gekekken in’t hemp gedretten'. Door snapt ze in grote delen van ons land helemaol niks van.
Now liek ’t wel ’n betjen of ik nog in ‘n hele vrogge ontwik-kelingsfase van mien laeven bun. Ze nuumt dat anale fixatie bi-j blagen van zo rond 'n joor of twee, drie. Nog lange niet volwassen dus. Aover drieten wödt normaal namelek niet gepraot: da's niet netjes en 't heurt niet. Aover aeten praot ze de hele godsganseleke dag. Ze meugt dus wel allemaol wetten hoe 't d'r ingeet, maor aover hoe 't d'r uut kump praot ze niet. Best wel 'n betjen eigenadeg. Mien geet 't veural um de klank van dat woord 'driet' en wieters niks. Door kö’j ok 'n hoop schik met hemmen. Niet veur niks gif 't zovöl spraekwoorden met driet of drieten.
Tegeswoordeg zegt ze zo vaak ‘shit’ da’j d’r haos gaan gin ach meer op slaot. Wi-j bunt hier toch niet in Engeland en 't wödt zo zachjes an tied dat ons Achterhoekse altenatief in de mode kump! Dus zeggen wi-j vanaf now gewoon 'driet' as 't 'n keer effen tegenzit. Is ok völ netter dan vluken toch? 'Driet, ik bun mien autoslöttels kwiet' of 'Driet, now he'k kats vergaeten um op mien trouwdag 'n bluumken met te brengen'. Now he'k 't nog ga niet aover dat andere woord van drie letters dat blagen de letste tied völ vaker gebruken. De afkorting van 'klompen uut trekken' za'k maor zeggen. Mien zö'j dat woord nooit heuren zeggen.
Schoonmoeder zei vaak: ‘Angetrouwd is angedretten.’ Now mo’k d’r wel geliek bi-j zeggen dat ze ’t niet speciaal aover mien had. Anderen heur ik ok wel 's uutdrukkingen gebruken as 'driet in de boks', 'bu’j now helemaol bedretten?' Of 'drietbuul'. Dit bunt allemaol veur honderd percent Achterhoekse uutdrukkingen en woorden die alleen wi-j begriepen. Ik gao nog effen deur: ’’t Is ’n feit dat ’n geit meer schijt dan ’n mug in eeuwigheid. As de mug dat had gewetten, hat e vast wel meer gedretten'. Nog een: 'Bedankt en bedretten, veur ens en altied vergetten.'
'n Hele bekende dén i-j ok duk heurt is: 'Now he’j ’t schaop an’t drieten an'.
'Hi-j kump altied achteran drieten'. 'I-j kiek zo oelewappereg uut de kop, he'j soms in de boks gedretten?' 'Wet i-j wat i-j kunt? In de boks drieten en ballen maken'.
Vies präötje
zaterdag 18 februari 2017
Ik heb op ‘t end ok nog ’n idee hoe a'j an kunt geven da'j in ’n bepaold resterant slecht te aeten krieg. Veurtan numen wi-j dat gewoon 'n 'drietsterren'-resterant. En at 'r weer 's iemand an de deur kump dén ow wat wil vekopen, zeg i-j gewoon: 'Driet toch ‘n end weg veur mien posjen.'
Now is 't tied veur 'n vies möpken: 'n Beer zit in 't bos te drieten en d'r kump 'n klein wit knientje naos 'm zitten um 't zelfde te doen. De beer vrög an't knientje of hi-j 't niet naar vindt dat e zo mooi wit is en nao 't drieten helemaol onder de spetters zit. 'Nee, door bun'k helemaol an gewend' antwoordt 't knientje. Dan nimp de beer 't knientje in de voes en vaegt door zien gat met af.
A'j ow eigen now 'n betje schaamp umda'j mien vieze präötje helemaol uutgelaezen heb, dan mo'j 't volgende doen: begin gewoon nog 'n keer van ni-jen en denk dat 'r baoven 't vehaaltje steet: 'scatologisch präötje'. Scatologie is 'n wetenschappelek woord, want 't eindigt op ‘logie’ en dat kump weer van 't Griekse 'logos' wat 'leer' of 'de studie van' betekent. Scatologie is de studie van de menseleke excrementen. En now i-j weer!
A'j net as ik niet genog kun kriegen van vieze präötjes, dan mo'j zeker hengaon en 't boek laezen van een van de beste schrievers uut de Achterhoek ooit: 'Kakafonie, oftewel encyclopedie van de Stront' van Gerrit Komrij. A'j wil mag i-j 't ok wel 'n hötjen van mien lenen.
Jan van Beernd en Mieneken
Drietkeerltjen, örges heel hoog an de muur op de mark in Köln