Mien moeder het heur hele laeven had motten pokkelen  um twee blagen an de draej te kriegen.

Ik bun eiges van net nao de oorlog en in de joren viefteg ging ‘t allemaol niet zo royaal as now. Elk dubbeltjen mos vediend wodden en bi-j ons gong dat deur ‘t vekopen van glaeskes bier en jenever.


Moeder Mieneken kon goed met de klanten en zi-j hiel der

van um ‘s aoves in’t café met de luj uut Sillevold schik te

maken. Maor zi-j bleef altied netjes. Een van heur vaste

uutdrukkingen was: ‘Ze meugt mien wel an de boks

kommen, maor alleen at e an den draod hink.’


Sommige klanten wieren ‘n betjen veurgetrokken, want as moeder in de kökken kwam met ‘n bestelling veur ‘t restaurant dan zei ze wel ‘s: ‘dén vetegenwoordiger mot had werken dus dén mot ‘n extra grote karbenade hemmen.’ Zo gong dat vrogger. Mo’j now nie meer met ankommen a’j örges aeten gaot. Ze halen ow ‘t vel aover de oren en vaak he’j nog honger a’j weer op huus an gaot.


As klein keerltje zat ik in de kökken ok altied te wachten of

der ‘n ommelet mislukken. At dat gebeuren, ha’k geluk,

want dan mog ik ‘m opaeten. I-j sneien gewoon ‘t

vebrande stuksken deraf en de rest smiek dan alderjekes

goed met sjem of völ suker derop. Zon ommelet kreggen

wi-j niet van eiges. Ok ko’j niet zo maor twee of drie

beschuuutjes aeten. ‘Aet maor ‘n botterham’, zei mien

moeder dan, ‘‘t gräöjt mien niet op de rug’. ‘k Wet niet of ‘t

ech armoe was, maor der wier gin geld vespild an luxe.


Moeder was op heur manier ok wel heel geleuvig, zi-j

baejen altied netjes veur ’t aeten en wi-j mosten ok veur ‘t

slaopen gaon eers baejen. Doornao kreggen wi-j dan ‘n

stuksken sukkela en dan gingen wi-j slaopen. Of mien

vader toveren ‘n stuksken mars achter ‘n beeldjen dat an

de muur hing vandan. En dan... slaopen zonder tanden-poetsen, want dat mos nog uutgevonnen wodden.


‘t Katholieke geleuf kossen ‘n boel tied en ‘t gaf ok ‘n boel

naregheid. Wi-j mossen natuurlek elke dag naor de kerk. De meester zat dan vlak bi-j ons in de bank um ons in de gaten te hollen. De deerntjes zatten links met nunnekes derachter en wi-j zatten an de andere kant. Ik geleuf dat ok nog opgeschreven wier of wi-j wel genog naor de kerk gongen. ‘n Keer was der arges in Sillevold ‘s marges vrog ‘n ongeluk gebeurd met ‘n bus van de Geldersche Tram-waegen en daor wollen wi-j natuurlek hengaon en kieken. Maor de meester hiel ons gewoon tegen en sturen ons weerum naor de kerk.


‘s Zondags mos i-j natuurlek ok gaon, maor mien moeder had door deur de zaak niet eengaal tied veur. Dan bellen zi-j naor de pastorie um dispensatie te vraogen, dispensatie of ze ‘n keer op zondag moch aoverslaon. Ens per joor mos ik as klein keerltjen naor de pastorie um ‘n fles Olde Bokma te brengen en ‘n deusken sigaren. Dat was meestal nao ni-jjoorsdag. Nee, die luj kwammen niks te köt.


Op zaoterdagmiddag gongen wi-j naor de welpen in ’t

Patronaatsgebouw vlakbi-j de kerk. Door ha’j dan twee

akela’s en wi-j deien allerlei spelletjes met ons grune petjen op. Toch wel mooi dat die akela’s door zovöl tied in stakken. Der steet mien ok nog zoiets van bi-j da’j ‘n insigne kon halen. Dan mos i-j zovöl keer ‘n bal gooien en

opvangen of zo en dat lukken mien nooit. Nao de welpen

gongen wi-j naor café Kolks, dat wet ik nog heel goed.

Wi-j zatten dan gewoon in’t café en zeien dan dat wi-j van de akela naor de tillevisie mochten kieken. Jao, want bi-j Kolks hadden ze ‘n tillevisie. Zatten al die keerltjes met hun petjen op te kieken naor Dappere Dodo en naor IJsco de IJsbeer. In zwatwit natuurlek.


Ik herinner mien da’k heel vrogger ok bi-j de nunnekes op

de kleuterschool zat. Dat heiten toen nog bewaarschool of

brakkenschool en een van die nunnekes heiten zuster

Zilverstrien. Die het mien nog ‘n keer gered van de hel en

door bun’k heur now nog dankboor veur. Dat gong onge-veer zo: ‘n keer ha’k gevluuk, gewoon gevluuk; ‘potverre-dommen’  of zoiets. Dat ha’k geleerd van Jan en Wim van de bakker. Die hadden der arigheid in um zon klein keerltje te leren vluken en dat deien ze zo: ‘Jantje’, zeien ze, ‘a’j ‘n keer mooi vluuk dan krie’j van ons ‘n gebakjen’. Dat mo’j zeggen tegen zo’n klein keerltje! Ik vluken natuurlek net zo hard as ze wollen en dan kreeg ik ‘n taartjen of wat anders uut de bakkeri-j. Dus dat vluken ha’k al vrog geleerd. Maor toen die zuster dat ‘s heuren, trok ze mien an de oren met naor ‘t Wit-Gaele Kruusgebouw, dat door meteen naeven was. Door was ok weer ‘n zuster en die dei mien gliek ‘n betjen zalf op ‘t veurheuf, want de heurntjes begonnen al te gräöjen. Deur dat vluken natuurlek.


Die zalf het alderbastend goed geholpen, want now zie’j der zowat niks meer van. Anders ha’k now met twee heurn-tjes rond motten lopen. Jao met carneval spotten ze der met, maor i-j mot der toch niet an denken da’j eengaal met twee van die uutstaeksels op de kop rondgaot! Zuster - örges hierbaoven - nogmaols mien hatteleken dank!


A’k eerlek mot zun, mo’k ok vertellen da’k dat vluken ok ‘n betjen van mien vader heb geleerd. Dén was kunsschilder en kon ok wel heel mietereg wodden. Dan vluken hi-j ok en dan mos i-j ow waren. At e achter in’t Kraejenbos an’t schilderen was, ging ik duk kieken en dan zei e: ‘Jantje haal mien ‘s ‘n flesken bier’  en dan fietsen ik as keerltjen

van ongeveer vief joor naor ‘t café van mien moeder um ‘n flesken bier te halen. ‘t Mooie is dat op de plek woor hi-j dan zat te schilderen now ‘n school steet en op dén plek heb ik veertig joor geschilderd en getekend met de blagen woor ik dan les an gaf. Op de eigeste plek, mooi toch?

Keerltje in Sillevold





‘t Hoofd van de laegere school was meester Bos en den

knep mien soms in de wang en dan zei e: ‘ ‘t Bier is weer

bes’.  Hi-j was niet zo goed in orde hollen en as de blagen weer haevig lawaai mieken, begon e gewoon te baejen. ‘In de naam van de vader...’  en dan was ‘t meteen stil in de klas. Later wier meester Egberts hoofd van de school en dén had de wind der goed onder. ‘Kom jij om half vier bij mij’  zei e af en toe en dan kreeg i-j flink wat te heuren.


In de vierde of viefde klas hadden wi-j meester Ad Stevering, maor den gong opens naor ‘n andere school les geven. Dat was ‘n aardige meester den precies tegenaover ons wonen. Toen ik ‘n keer thuus petat gebakken had, moch ik van mien moeder ok ‘n betjen petat naor de meester en zien vrouw brengen. Dat von e hatstikke mooi en ik kreeg van ‘m veur ‘t eers van mien laeven ‘n stuksken grapefruit. Gelukkig dei e der wel ‘n hoop suker op want ‘t was zoer as bas. Maor toen ik later weer thuus kwam, kreeg ik ‘n mooi pötje smeer: Ik had vegaeten ‘t gas uut te draejen onder ‘t petatpenneke en de kökken was afgebrand as niet iemand gauw ‘t beginnende vuurken uutgemaak had.


Toen meester Ad naor dén anderen school gong, verhuzen

hi-j naor Didam, Diem zeien wi-j. Ik moch ‘m ‘n keertje met ‘n vriendje opzuken, met de trein. Van mien moeder hadden wi-j ‘n groot stuk sukkela veur de meester zien vrouw metgekregen, mooi in ‘n papierken. Maor die sukkela hemmen wi-j in de trein met z’n beien zelf maor opgegaeten. Gelukkig had de meester dat helemaol niet in de gaten. Hi-j liet ons de ni-je school zien woor hi-j ok natuurkundeles gaf. Ik wet zelfs nog dat e ons ‘n stuksken glas liet zien met iezervielsel derbaovenop, en dan hiel e ‘n magneet onder dat stuksken glas. Hartstikke mooi, al die stukskes iezer gongen rechtop staon, ‘t was net ‘n velleken van ‘n mol.


‘s Middags luusterden wi-j dan naor de radio, naor ‘n heurspel dat heitten: ‘Loeren an de hor’ . De meester numen ‘t: ‘Hoeren an de lor’ , maor toen kek zien vrouw um ‘n betjen mietereg an. Dat he’k nog wel onthollen, maor snappen dei ik ‘t toen nog niet. Eigelek begriep ik ganiet hoe’k dat allemaol onthollen heb, maor ‘t is toch ech gebeurd.


As wi-j vri-j hadden van school, gongen wi-j langs de weg

op ‘t stuupken zitten en schreven dan nummers op van auto’s, want heel af en toe kwam der ‘n auto langes op de grote weg van Ulf naor Teborg. Met ‘n betjen geluk ko’j dan zo’n halve bladzi-j vol kriegen met nummers. Dat was heel belangriek veur de politie. As der iets gebeurd was of zo, dan ko’j dén bladzi-j an de politie geven en dan wieren de boeven snel gepak.


As wi-j ons vevaelen, bonnen wi-j ‘n olde knip an ‘n töwken en den leien wi-j midden op de weg. Dan stappen der natuurlek iemand van de fiets um dén knip op te rapen en wi-j trokken dan an ’t töwken en mieken da’w wegkwammen. ‘s Aoves as ‘t al ‘n betjen donker wier, bonnen wi-j ok ‘n töwken an ‘n naold en dan zat der ok nog ‘n keiken an. Doormet gongen wi-j dan ruutje tikken. Dat gong natuurlek net zo lang goed tot ze in de gaten hadden wie deran dat töwken zat te trekken en dan kree’j weer smeer. Eigelek wazzen wi-j gewoon heeltied bezeg met ondeug uuthalen tötdat wi-j weer een pötjen op de latten kregen.


As ‘t mooi weer was, nammen wi-j ‘n vegrootglaesken met

naor school en dan sloegen wi-j an ‘t ‘stinken’. Dat vegroot-glas hielen wi-j dan baoven ‘n schoenveter en dat gong zo lekker roken en stinken, ik kan ‘t now nog bi-jnao ruken. Maor ‘t mooiste was kwalmen met zo’n mica handvat van ‘n fiets, dat was ‘t lekkerste dat ‘t gaf.


Eigelek wazzen wi-j bli-j met helemaol niks.
Tegeswoordeg mot der aoveral ‘n batteri-jken in zitten en lempkes en der mot geluud uutkommen. Wi-j wazzen

bli-j met ‘n vergrootglaesken en ‘n schoenveter ... en af en toe ‘n pötjen smeer.

Jan van Beernd en Mieneken

 

Mieneken Harbers in’t café met linksnaos heur Cato Hansen en rechs Jan Aoverkamp.