Janmac-blog
donderdag 27 april 2017
Soms as ’t buten had raegent of as ’t hatstikke kold is, zeg ik wel ‘s: ‘in de oorlog, toen raegenen ’t pas had’, of: ‘in de oorlog toen was ’t pas kold.’ Maor dat he’k ga niet metgemaak en a’k die vehalen aover vrogger zo ’s heur en laes, hoef ik door ok niet rouweg um te waezen. Wat die mensen van viefenzeuventeg en older nog meer vetellen aover hun jeugd, ok door bun’k niet jaloers op. Ik heur dus bi-j de babyboomers en die bunt eigeluk gewoon geboren met ’n golden laepel in de mond.
Ik hoeven d’r ok niet ’s marges al um zes uur of nog vrogger uut um naor mien baas te fietsen en door een hele waek te arbeien veur vief gulden. En wat die jonge jonges op de boerderi-j allemaol doen mossen en wat ze heel gewoon vonnen, dat he’k ok niet metgemaak. Jao, kaolen uut ‘t kaolenhok halen en turf zodat mien moeder met peteraolie ‘t fenuus an kon maken. Dat we’k nog. Wi-j van nao de oorlog hadden ’t ech ’n stuk makkeleker en wi-j meugt helemaol niet klagen. Smeer hemmen wi-j wel gehad. Niet van thuus, maor op school. Ik had ‘t ongeluk um op kosschool te zitten bi-j de fraters. Die kwammen uut België en wazzen niet zuneg met ow ‘n flink pötjen op de latten te geven as ze door zin in hadden. En dat hadden ze duk.
Natuurlek was ’t vlak nao de oorlog ok bi-j ons lang niet zo luxe as tegesworeg. Thuus deien ze wel zuneg an, maor niet zo erg as wat de iets olderen allemaol hebt metgemaak. Ok ik was bli-j met ’n flipperkesken met knikkes, want örges kan’k mien nog herinneren da’w as kind ok zo’n ding hadden.
Mien vader kon goed schilderen, maor hi-j was bepaold gin timmerman. Ooit he’k met sinterklaos ’n garage gehad en later ’n schoolbod. Jao, da’k schoolmeister wodden wol, wis ik al heel vrog. Maor dat spölgoed liet e maken deur timmerman Huls uut de Julianastraot in Sillevold. Den miek veur mien as keerltje van ongeveer tien joor ’n echte poppekas. Van mien vader kreg ik door mooie poppekaspoppen bi-j en die he’k now nog. Mien kinder hebt d’r nog met gespöld. Met die poppen dan. ’n Poppekas he’k later eiges gemaak, want ’n betjen timmeren kon’k wel. As kind hadden wi-j gin gereedschap. ’n Hamer en ’n knieptang lag wel örges in de schuur, maor wiejers gaf ’t op dat gebied niks. Gelukkeg is dat allemaol goed gekommen en he’k dat later allemaol bi-jgeleerd.
Spölgoed
De letste tied he’k mien ’n betjen vediep in vehalen uut de jeugd van mensen die ’n paar joor older zun dan ik. Völ moois dooraover steet in ‘Rondum Strang en Iesel.’ De meeste schrievers doorvan hemmen dus de oorlog nog metgemaak.
Toen mien oldste zoon ’n joor of zes was, he’k ‘m net zo’n garage getimmerd a’k eiges had op ongeveer dezelfde laeftied. ’t Model zat zo in mien kop da’k um zo kon naomaken van triplex.
Elf joor later he’k den garage nog ’n betjen groter gemaak veur mien jongste zoon, toen den dezelfde laeftied had.
D’r kwam gewoon ’n vedieping bi-j baovenop.
Pas ech mooi wed de garage toen mien oldste zoon weer ’n zoon kreg. Toen he’k d’r veur onze Boris weer een gemaak woor nog ‘n derde vedieping bi-j baovenop kwam. Umda’k thuus in mien vri-je tied ok zeefdrukken, miek ik door bodjes bi-j met zien naam d’r op.
Spölgoed maken von’k hatstikke mooi werk en dat he’k ok duk gedaon. Veur mien oldste zoon he’k ooit ’n kasteel gemaak. Dat kasteel ko’j helemaol uut meka halen en op ow eigen manier immeka zetten. Natuurlek het mien jongste zoon door ok weer met gespöld en zovöl joor later weer mien kleinzoon. Dat kasteel was zo stevendeg da’k door toen helemoal niks meer an heb hoeven doen.
Ok he’k ooit ’n hijskraantje gemaak veur mien blagen, maor toen mien kleinzoon drie was, he’k d’r weer een helemaol van ni-jen immekagezet. In dat maken ha’k altied de meeste schik.
Natuurlek he’k veur mien deerntjes ooit ok poppenhuzen gemaak en mien kinder hebt in mien eigesgemaakte kinderstoel gezaeten. Den mot now nog örges staon. Door mo’k eersdaags maor ’s achteran. Fluitjes he’k ok nog gemaak as kind. ‘n Stuksken boomtak woor i-j met de achterkant van ow kniepmes ’n hötje op mossen houwen zodat de bas d’r afgong en dan ’n klein stuksken deruut sni-jen en de bas der weer umhen schoeven. Ik wet ’t nog goed. Zukke dingen deien wi-j as kinder ok. Maor in ’n schuulkelder hemmen wi-j nooit gezaeten en oorlogsgeweld is ons ok bespoord gebleven. Gelukkeg maor. Toch mag ik graag dingen zeggen as: ‘in de oorlog, toen hadden wi-j pas honger.’ Da’s ’n afwijking en den mo’j mien maor niet kwaolek nemmen.
‘t Was ‘n soort bouwpakket en toen’k ‘t kloor had, hebt ze d’r van ‘t blad ‘Doe ‘t zelf’ nog ‘n publicatie van gemaak. Ik denk dat d’r in Nederland ‘n hoop kinder bunt die thuus nog met mien kasteel gespöld hemmen. I-j kon de pöpkes van Playmobil d’r bi-j gebruken. Mien zoon het ok wel ‘s in ‘t kasteel geslaopen, want i-j kon ‘t op heel völ manieren immeka zetten. Köts he’k d’r op de computer nog heupen tekeningen van gemaak.
